Humoral control  

         เป็นการควบคุม ventilation โดยปัจจัยที่อยู่ใน body fluid ได้แก่ CO₂ , H⁺ และ O₂ ซึ่งเป็นส่วนประกอบของ body fluid  ไปกระตุ้น chemoreceptor   ความเข้มข้นของปัจจัยเหล่านี้ในเลือดจะมีผลสำคัญในการควบคุม ventilation ให้คงที่     CO₂ และ H⁺ ที่เพิ่มขึ้นกับ O₂ ที่ลดลงจะมีผลให้ ventilation เพิ่มขึ้น 

                 1. Central control

การเปลี่ยนแปลงของ H⁺ออกฤทธิ์ผ่าน bilateral chemosensitive area ที่ ventral surface ของ medulla (รูปที่ 34)  เนื่องจาก CO₂ สามารถ diffuse ได้ดีกว่า H⁺ ทำให้ CO₂  ในเลือดสามารถแพร่ไปใน interstitial fluid ของ medulla และใน cerebrospinal fluid ได้อย่างรวดเร็วมากกว่า H⁺  อย่างไรก็ตามความเข้มข้นของ H⁺ ใน interstitial fluid ของ brain stem จะเป็นตัวสำคัญในการกระตุ้น respiration  ทั้งนี้เพราะ CO₂ จะเปลี่ยนเป็น H⁺ ก่อนโดยอาศัยปฏิกิริยา hydration

           CO₂ + H₂O                       H₂CO₃                     H⁺ + HCO₃^_ 

รูป  แสดง chemosensitive area ของศูนย์การหายใจที่ brainstem   chemosensitive area ถูกกระตุ้นโดย H+  ซึ่งเกิดจากการเปลี่ยนแปลง CO2 ผ่าน hydration reaction   ที่มา : Reece, 1997

        เนื่องจาก central chemoreceptor แยกจากเลือดด้วย blood brain barrior ทำให้ CO₂ สามารถผ่านจากเลือดเข้าสู่ central chemoreceptor ได้สะดวก  ส่วน H⁺ และ HCO₃^- ผ่านได้น้อยมาก (รูปที่ 35)  ดังนั้น การเพิ่มของ P_aCO₂ ทำให้ PCO₂ ที่ central chemoreceptor เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ทำให้ได้ H₂CO₃ ซึ่งจะแตกตัวเป็น H⁺ และ HCO₃^-  แต่ H⁺ ถูก buffer ช้ามาก  เป็นผลให้ pH ที่ central chemoreceptor ลดลงและกระตุ้นให้เกิด ventilation    เช่นเดียวกันในการทดลอง infuse H⁺ หรือ HCO₃^- เข้าสู่ CSF จะทำให้ pH ใน interstitial fluid เปลี่ยนแปลง และมีผลเปลี่ยนแปลง ventilation ด้วย

รูป  ไดอะแกรมแสดง central chemoreceptor ที่สมองซึ่งแยกจากกระแสเลือดโดย blood brain barrier และจะยอมให้ CO2 ผ่านเข้าไปสู่สมองได้  แต่ H+ และ HCO3- ผ่านเข้าได้น้อยมาก central chemoreceptor จะถูกหล่อหรืออาบด้วย brain interstitial fluid ซึ่งติดต่อเชื่อมโยงกับ cerebrospinal fluid   ที่มา : Cunningham, 1992